Cavum Vergae

Cavum Vergae

Case Courtesy: Δρόσος Σταμάτης, MD Radiologist

Cavum Vergae (Κοιλία του Verge / Cavum Verge): οι πλάγιες κοιλίες του εγκεφάλου αποτελούνται από το μετωπιαίο κέρας από το σώμα, από το ινιακό κέρας από το τρίγωνο και από το κροταφικό κέρας.  Οι δύο πλάγιες κοιλίες χωρίζονται μεταξύ τους από τα δύο πέταλα του διαφανούς διαφράγματος. Τις περισσότερες φορές τα δύο πέταλα συνενώνονται. Ενίοτε όμως είναι ξεχωριστά, και περιέχουν ENΥ, σχηματίζοντας  έτσι την Κοιλία του Διαφανούς Διαφράγματος (Cavum Septum Pellucidum / Cavum Septi Pellucidi):εντοπίζεται  μπροστά από τα πρόσθια σκέλη της ψαλίδας, πίσω από το σπληνίο του μεσολοβίου, πάνω από το σώμα του μεσολοβίου και κάτω από το σύνδεσμο της ψαλίδας και τις έσω εγκεφαλικές φλέβες. Αν n κοιλία αύτη επεκτείνεται προς τα οπίσω πέραν από τα τρήματα του Monro ονομάζεται Κοιλία του Verge (Cavum Vergae): εντοπίζεται  μπροστά από τα πρόσθια σκέλη της ψαλίδας, πίσω από το σπληνίο του μεσολοβίου, πάνω από το σώμα του μεσολοβίου και κάτω από το σύνδεσμο της ψαλίδας και τις έσω εγκεφαλικές φλέβες. Οι δομές αυτές επικοινωνούν με το υπόλοιπο κοιλιακό σύστημα  μέσω των τρημάτων του Monro. Μια άλλη  παραλλαγή είναι n Κοιλία του  Χοριοειδούς Ιστίου  της 3ης κοιλίας (Cavum Veli Interpositum): εντοπίζεται κατά μήκος της  οπίσθιας επιφάνειας της οροφής της 3^ης κοιλίας. Επικοινωνεί με την τετραδυμική δεξαμενή.^{[1], [5]}

H Cavum Vergae μαζί με τη Cavum Septi Pellucidi (θα προτιμήσουμε στο παρόν άρθρο τις λατινικές ονομασίες οι οποίες περιγραφικά είναι ακριβέστερες*) αποτελούν κοινές ανατομικές παραλλαγές.^[2] Η Cavum Vergae μερικές φορές αναφέρεται και ως η 6η κοιλία (ενώ η Cavum Septi Pellucidi, ως 5^η κοιλία).^{[2], [3]} *Η άποψη ότι, αυτές οι κοιλότητες αποτελούν  την 5^η και την 6^η κοιλία του κοιλιακού συστήματος του εγκεφάλου, δεν ισχύει διότι δεν καλύπτονται από επενδυματικά κύτταρα και δεν περιέχουν χοριοειδή πλέγματα.^[5]

Η Cavum Septi Pellucidi και η Cavum Vergae προκύπτουν από την παραμονή φυσιολογικών εμβρυϊκών κοιλοτήτων. Μπορεί να επικοινωνούν μεταξύ τους ή να διαχωρίζονται από το  πρόσθιο όριο της ψαλίδας. Μπορεί να συνυπάρχουν ή να υπάρχει μόνο η μία από τις δύο κοιλίες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να επικοινωνούν  και με την 3^η κοιλία. H Cavum Veli Interpositum αποτελεί ξεχωριστή οντότητα και δεν συνδυάζεται με τις δύο παραπάνω κοιλότητες.^[5]

Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, η Cavum Septi Pellucidi ανευρίσκεται σε ποσοστό 97% σε τελειόμηνα νεογνά, 85% σε βρέφη 2 μηνών, 41% σε βρέφη 3 μηνών και 12 - 20% σε ενήλικες, ενώ η Cavum Vergae συναντάται 100% σε πρόωρα νεογνά  (6 μηνών), 30% σε τελειόμηνα νεογνά και 1 - 3% σε ενήλικες.[5]

Παρά τις διχογνωμίες για την συχνότητα και την κλινική σημασία αυτών των κοιλοτήτων (έχουν συσχετιστεί αόριστα με σχιζοφρένια και χρόνιο εγκεφαλικό τραύμα[6], [7]), απεικονιστικά θα πρέπει να αναγνωρίζονται, να περιγράφονται και να διαφοροδιαγιγνώσκονται. Δ.Δ. Cavum Septi Pellucidi & Cavum Vergae: ●Ασυμμετρία του κοιλιακού συστήματος, ●Επενδυματική κύστη (σώμα και τρίγωνο των πλάγιων κοιλιών), ●Αραχνοειδής κύστη της τετραδυμική δεξαμενής, ●Κύστεις που οφείλονται σε προγεννητικό τραύμα, ●Αιμορραγικές ή Φλεγμονώδεις κύστεις, ●Cavum Veli Interpositum, ●Απουσία διαφανούς διαφράγματος (σε συνδυασμό και με άλλες  συγγενείς ανωμαλίες: ολοπροσεγκεφαλία και  δυσγενεσία του μεσολοβίου). Δ.Δ. Cavum Veli Interpositum: ●Αραχνοειδής κύστη, ●Επιδερμοειδής κύστη, ●Κοιλία  διαφανούς διαφράγματος, ●Cavum Vergae (το Cavum Veli Interpositum δεν επεκτείνεται μπροστά δεν επεκτείνεται μπροστά  και η ψαλίδα είναι στη θέση της).^[5]

Ο Andrea Verga (1811 - 1895) στον οποίο οφείλεται η ονομασία ήταν πρωτοπόρος Ιταλός ψυχίατρος και νευρολόγος.^[4]

Karapasias Nikos, MD Radiologist 

[1]Hans Lee, Μαγνητική & Αξονική Τομογραφία Εγκεφάλου - Κρανίου, Ιατρικές Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης, 2006, ISBN: 978-960-399-386-5

[2]Wolfgang Dähnert, Radiology Review Manual (Dahnert, Radiology Review Manual),  7th ed., 2011 LWW; North American Edition, ISBN-10: 1609139437
[3] T. Luijkx, F. Gaillard et al., Cavum vergae, http://radiopaedia.org/ articles/ cavum-vergae
[4] Born CM, Meisenzahl EM, Frodl T et-al. The septum pellucidum and its variants. An MRI study. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci. 2004

[5]Μαυρίδου Χ, Κωνσταντίνου Δ, Κοτζιαμάνη Ν, Τζίκος Φ,  Κυριάκου Β, Βαχτσεβάνος Ν, Μυλωνάς Β., Απεικονιστική διερεύνηση της κοιλίας διαφανούς  διαφράγματος και των παραλλαγών της με την  μαγνητική τομογραφία, 2011, Ακτινολογικά Χρονικά, Τευχος 2, Μαρτιος 2011, Ακτινολογική Εταιρεια Βορειου Ελλάδος.
[6] Galarza M, Merlo AB, Ingratta A et-al. Cavum septum pellucidum and its increased prevalence in schizophrenia: a neuroembryological classification. J Neuropsychiatry Clin Neurosci. 2004;16 (1): 41-6
[7]Zhang L, Ravdin LD, Relkin N et-al. Increased diffusion in the brain of professional boxers: a preclinical sign of traumatic brain injury? AJNR Am J Neuroradiol. 2003;24 (1)
[8]Anne G. Osborn, DIAGNOSTIC IMAGING: BRAIN, Amirsys Inc,  2004,  ISBN: 0-7216-2905